بررسی ریشههای شکلگیری روایتی عامیانه دربارة کشف مرقد شاهچراغ در شیراز
نویسنده
چکیده مقاله:
مرقد احمد بن موسی الکاظم (ع) مشهور به شاهچراغ، در سدههای اخیر یکی از مراکز و عوامل اصلی تحولهای فرهنگی در شیراز بوده و به دلیل قرار داشتن در بافت قدیمی شهر، در ادبیات مجاورانِ این مرقد نیز حضور و نمودی چشمگیر داشته است. یکی از داستانهای مشهور در تاریخ عامة شیراز، روایتی است که زمان کشف و ساخته شدن مرقد این امامزاده را به عصر عضدالدولة دیلمی نسبت میدهد؛ با اینحال در پژوهشهای عمدتاً تاریخی موجود، به نقد اصالت این داستان بسنده شده و ریشهها و زمینههای شکلگیری آن در تاریخ عامة شیراز، تحلیل و معرفی نشده است. در این مقاله، به روش تحلیل محتوا، ضمن بررسی سیر تطور روایتهای کتبی و شفاهی موجود دربارة زمان و چگونگی کشف مرقد، عوامل مؤثر در شکل گرفتن این داستان و ریشههای احتمالی آن در روایت تاریخی که زمان کشف مرقد را عصر اتابکان دانسته، مشخص شده است. نتایج نشان میدهد، خلاف نظر پژوهشگران تاریخ شیراز، برخی از ارکان اصلی روایت شفاهی رایج در ادب عامة شیراز، ریشه در مستندات تاریخی و عرفانی این شهر دارد. همچنین، نوع معماری مرقد، آمیختگی داستان کشف مدفن شاهچراغ با روایتهای موجود دربارة دیگر امامزادگان مدفون در شیراز و نقش اقطاب ذهبیه در ادارة امور جاری آستان، از دیگر عواملی است که در بسط و رواج این داستان در ادبیات و تاریخ عامة شیراز مؤثر بوده است.
منابع مشابه
بررسی باورهای عامیانه و اساطیری در روایتی نقّالی از داستان رستم و اسفندیار
چکیده داستان رستم و اسفندیار یکی از داستانهای زیبا و دلکش شاهنامه است که در میان عامهی مردم نیز بازتاب گستردهای داشته است. این تراژدی از دیرباز در نواحی مختلف ایران رواج داشته و گاه دچار دگرگونیها و تحریفهایی نیز شده است. یکی از مناطقی که این داستان از دیرباز در آن رواج داشته است، منطقهی کهن کوهمره سرخی است. این داستان نیز مانند بسیاری دیگر از روایتها از ذهن و خاطر مردم این دیار فراموش ...
متن کاملرضایتسنجی خدمات گردشگری مذهبی با تأکید بر نقش عوامل محیطی، مطالعه موردی حرم شاهچراغ شیراز
گردشگری مذهبی با هدفدیداروزیارتازاماکنمقدسوانجاممراسممذهبی صورت میگیرد و به عنوان یک منبع اقتصادی برای شهرهای مذهبی و تاریخی مطرح است. کیفیت، فراوانی و تنوع خدمات ارایه شده در محیط داخلی و محیط کالبدی پیرامون تأثیر زیادی بر آسایش گردشگران داشته و میتواند عاملی برای تشویق آنها به بازگشت و دیدار مجدد باشد. از آنجا که اماکن مقدس در دل بافتهای تاریخی و مرکزی شهرها قرار گرفتهاند با محدودیتهای س...
متن کاملبررسی نقش آستان قدس در تعمیر و بازسازی مجموعه شاهچراغ
شیراز یکی از شهرهای مهم مذهبی ایران است و این اهمیت به دلیل وجود مقبره شاهچراغ احمد بن موسی(ع) برادر امام رضا(ع) است. این مقبره از لحاظ معماری چند قرن سابقه دارد. طی دو قرن اخیر چند بار گنبد شاهچراغ آسیب دید که مرمت و بازسازی شد و اکنون به یکی از مهم ترین مجموعههای زیارتی شیعیان تبدیل شده است. مرمت گنبد و بارگاه شاهچراغ به شکل کنونی آن در دوره پهلوی و با همکاری آستان قدس انجام گرفت؛ موضوعی که ...
متن کاملبررسی نقد و عناصر عمده عامیانه در ابومسلم نامه (داستان بلند عامیانه دوره صفویه)
ابو مسلم نامه، داستان بلند عامیانه دوره صفویه،بن مایه ی مذهبی و دینی داردو مضمون و محور عمده اش تضاد میان خوارج با محبان خاندان پیامبر(ص)است؛ عناصر عمده عامیانه در این داستان بلندعبارتند از: وجود قهرمانان قصه مانند ابومسلم و یاران وی که همیشه در مقابل ضد قهرمانانی چون حاکمان و وزرای ظالم و دشمنان اهل بیت(ع)،پیروز هستند. مطلق گرایی، که باپیروزی مطلق ابومسلم و یاران او در میدان جنگ، نمود پیدا می ...
متن کاملتفسیر معناگرایی شیوههای درمانگری عامیانه (بررسی دریافت مردم ساکن در مناطق جنوب آذربایجانغربی از درمانگری عامیانه)
درمانگری عامیانه آن بخش از دانش و اعتقادات پیشامدرن در رابطه با سلامتی و بهداشت فردی و اجتماعی است، که شفای بیماریها را به امور فراطبیعی و فرابشری برگردانده و برای درمان به گیاهان، اشیاء، اجسام و اوراد پناه میبرد؛ امروزه علیرغم پیشرفتهای سریع و بهروز در این حوزه، نه تنها اهمیت درمانگری عامیانه در میان مردم کاهش نیافته، بلکه گرایش عمومی نسبت به آن در میان طبقات مختلف جامعه افزایش یافته است...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 6 شماره شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97
صفحات 45- 60
تاریخ انتشار 2018-03-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023